Sam Eggermont

©2023

ABSTRACTS, Darna, Brussels
6 Oct - 6 Nov 2020
دارنا هي دار ثقافية فلمنكية مغربية تقع في قلب بروكسل ، حيث تبني المزيد من التفاعل والتبادل بين فلاندرز والمغرب.

تعكس الوجوه المتنوعة التي تمخض عنها إبداع الفنان سام إيغرمونت (غنت، بلجيكا) ملامح الحرية بقوة. وقد تميزت أعماله الفنية التي تتسم بالبراعة بمجموعات شعرية من الأفلام والصور والرسومات والأشياء التي عُثر عليها والعروض والمبادرات، وكذلك بالحسِ اللاذع على مدار السنوات العشر الماضية.
بيد أنه في أساس هذه التعددية الظاهرة، إلا أنه يسير في نهج لا لبس فيه: فالاهتمام العميق بالواقع السياسي قد أُدمج في ما فيه من هشاشة وتعقيد وإنسانية. ويمثل تاريخ العالم الثقافي الإطار المرجعي الكبير لاستكشاف إيغرمونت الشخصي جدًا للمكان والزمان الحاليين. ومن خلال السير على درب الماضي، نُدد بالمقترحات المعاصرة بشأن الشرق والغرب، مما أسفر عن تحطم الأطر المرجعية.

يكشف لنا معرض «Abstracts» أو "تجريديات" المقام على موقع دارنا عن عالم تجريدي من الأشكال الهندسية والخطوط والبقع الملونة. ولطالما اعتبر النمط الزخرفي الذي تعود أصوله إلى الشرق، في الخطاب الفني الغربي أدنى مكانة والغرض منه الزينة، وفارغ من أي دلالة روحية أو مادية. هذا على الرغم من استخدامه المتكرر (الشكلي البحت في الكثير من الأحيان) في الثقافة الغربية، والذي تبقت آثاره لدينا حتى الآن. العمل الورقي S.T., 2018 ("Ask The Angels Persepolis")، هو عبارة عن رسوم مطبوعة باللون الأبيض لأنماط زخرفية متكررة من الصليب المعقوف، الذي كان يرمز في الماضي للسعادة والسلام في مختلف الأديان، وهو شاهد على هذا الصدى الضارب في القدم.

وتحقق سلسلة من اللوحات الجديدة لعام 2020 في "تجريديات"، المعادلة الصعبة بالجمع بين الجماليات الشرقية والغربية. فتذكر الأشكال الهندسية والخطوط والألوان بالتقنيات الشرقية، مثل بقع حبر رورشاخ "Rorschach". وبفضل استخدام الزيت على القماش، سرعان ما يفسح هذا المرجع الدخيل المجال للوحات الغربية. كما تشكك الأشكال المجردة في هذه الهيمنة الغربية. فمن خلال ممارسة إيغرمونت، ترتبط لغة الأشكال المختارة ارتباطًا وثيقًا بالمحتوى: فالتوتر الجمالي والمصالحة يرتبطان هنا بواقع اجتماعي متشابك بنفس القدر.

في هذه الأعمال الحديثة، يمثل طريق الحرير مركز ثقل بين الماضي والحاضر، والشرق والغرب. ولقرون، كان هذا الطريق هو العمود الفقري بين الشرق والغرب. وقد مارس المسار التجاري تأثيرًا سياسيًا واقتصادياً وثقافيًا كبيرًا، لا نزال نشعر بآثاره ونعاود الشعور بها في مجتمعنا اليوم. إن بناء طريق الحرير الجديد (مبادرة "الحزام والطريق")، التي وضعتها الحكومة الصينية في عام 2013، لا يزال يُحدث تغييرات جيوسياسية بين الشرق والغرب لا تعرف بعد عواقبها.

ومن خلال دراسة شاملة للدين وعلم الجمال والعمارة، يُظهر لنا إيغرمونت الأصداء الآتية من قديم الزمان بين الشرق والغرب، والتي تبددت بمرور الوقت في الطبقات السياسية أو الاقتصادية أو الدينية. يغيب رد الفنان في "تجريديات" عمدًا، مما ينم عن الاستحالة الواضحة وعدم جواز المساس بأي قراءة موضوعية لحاضرنا العالمي. بينما يتم استكشاف التناقضات، والتوفيق بينها في بعض الأحيان. لا يوجد كلام مفخم متفلسف ولا خطابات رنانة، ولكن إشارات ذكية وآفاق جديدة في عصر الأخبار المزيفة والاستقطاب الشديد والمناخ الجيوسياسي المعقد.

يظل المعرض متاحًا مجانًا حتى نهاية أكتوبر، ويعمل كل يوم من الساعة 10 صباحًا إلى 5 مساءً.

De artistieke praktijk van kunstenaar Sam Eggermont (Gent, België) is ongedwongen divers.
Poëtische ensembles van film, fotografie, tekeningen, objets trouvés, performances en acties kenmerken het scherpzinnige en gevatte oeuvre van de afgelopen tien jaar.
Aan de basis van die ogenschijnlijke pluraliteit ligt echter een eenduidige insteek: een doorgedreven interesse in de politieke realiteit ingebed al haar fragiliteit, complexiteit en humaniteit. De cultuur-wereldgeschiedenis vormen de grote referentiekaders voor Eggermonts uiterst persoonlijke exploratie van het hier en nu. Zo worden, via de weg van het verleden, eigentijdse proposities over oost en west aan de kaak gesteld en referentiekaders aan het diggelen gebracht.

De tentoonstelling ‘Abstracts’ in DARNA toont ons een abstract universum van geometrische vormen, lijnen en kleurenvlakken. Het patroon, dat haar oorsprong kent in het oosten, werd binnen het westerse kunstdiscours lange tijd beschouwd als minderwaardig en decoratief, zonder enige spirituele of inhoudelijke betekenis. Dit ondanks het veelvuldige (en vaak zuiver vormelijke) gebruik ervan in de westerse cultuur met sporen tot op heden. Het papieren werk S.T., 2018 ('Ask The Angels Persepolis'), een witte afdruk van repetitief patroon van swastika’s, ooit symbool voor geluk en vrede voor diverse religies, wijst op deze eeuwenoude resonantie.

De reeks nieuwe schilderijen uit 2020, Abstracts, houden een genereus midden tussen een oosterse en westerse esthetiek. De geometrische vormen, lijnen en kleuren herinneren aan oosterse technieken, zoals Rorschach’s inktvlekken. Door het gebruik van olieverf op doek geeft deze exotische referentie immers al vlug ruimte voor de westerse schilderkunst. De abstracte vormen stellen vragen bij deze westerse hegemonie. In Eggermonts praktijk is de gekozen vormentaal onlosmakelijk gekoppeld aan de inhoud: de esthetische spanning en verzoening wordt hier gelinkt aan een even complexe maatschappelijke realiteit.

In deze recente werken fungeert de zijderoute als een centrale focus die heden en verleden, oost en west met elkaar verbindt. Eeuwenlang, was de weg de belangrijkste verbinding tussen oost en west. De handelsroute heeft enorme politieke, economische en culturele invloed gehad waarvan de gevolgen tot op heden merkbaar zijn in onze maatschappij. De realisatie van de nieuwe zijderoute (het zogenaamde Belt and Road Initiative of B&R) die in 2013 door de Chinese overheid in het leven werd geroepen, leidt op heden verder tot nog onbekende geopolitieke verschuivingen tussen oost en west.

Via een doorgedreven onderzoek naar religie, esthetica en architectuur wijst Eggermont ons op eeuwenoude resonanties tussen oost en west die omwille van politieke, economische of religieuze redenen doorheen de tijd worden weg gefilterd. Het antwoord van de kunstenaar in ‘Abstracts’ ontbreekt moedwillig – net zoals een objectieve lezing van ons globale heden onmogelijk, ontastbaar lijkt geworden. Tegenstrijdigheden worden verkend, soms verzoend. Geen luide declamaties of statements, maar subtiele suggesties en nieuwe perspectieven in een tijd van Fake News, extreme polarisatie en een complexe geopolitiek.

De expo blijft toegankelijk tot 6 november, elke werkdag tussen 10u en 17u vrij te bezoeken.